به گزارش روابط عمومی صندوق عشایری به نقل از پایگاه اطلاع رسانی سازمان امور عشایر ایران ، جهانبخش میرزاوند در اولین نشست خبری در سال 1404 که در سالن کوچ برگزار شد، اظهار داشت: جامعه عشایری با پیشینه‌ای غنی، سنت‌ها، آیین‌ها و باورها، همواره تأثیر بسزایی در امنیت غذایی، پاسداری از منابع طبیعی و حفاظت از محیط زیست داشته اند.

وی با بیان اینکه زنان عشایری با تولید صنایع دستی زیبا و هنرمندانه، نقشی مهم در حفظ این سبک از زندگی دارند، افزود: سبک زندگی عشایر که از اقوام مختلف با زبان، گویش، هنر و آیین‌های منحصر به فرد تشکیل شده، یک میراث معنوی و هویت‌بخش محسوب می‌شود و سرپناه و لباس‌های سنتی و شیوه زندگی آنان برگرفته از تاریخ، اقلیم و جغرافیای هر منطقه است.

میرزاوند با اشاره به اهمیت حفظ آیین‌ها و سنت‌های عشایر، گفت: حفظ این فرهنگ و هنرها نه‌تنها جذابیت‌های زیادی برای جوامع امروزی و در گردشگری دارد، بلکه می‌تواند به‌عنوان یک ظرفیت بزرگ در اقتصاد غیرنفتی و تنوع‌بخشی به تولید در کشور مورد استفاده قرار گیرد.

سرپرست سازمان امور عشایر ایران با بیان اینکه عشایر با بهره‌برداری از حدود ۷۰ میلیون هکتار از عرصه‌های کشور، نقش مهمی در رصد و صیانت از این منابع ایفا می‌کنند، گفت: جامعه عشایری همواره حافظ تمامیت ارضی ایران و صیانت از دین مبین اسلام بوده اند و هر چادر عشایری یک پایگاه دیده‌بانی و پاسگاه امنیتی محسوب می‌شود و افزون بر این، عشایر با حفظ هنرهای سنتی، لباس‌های بومی و مناسک خاص خود، نمادی از هویت ایرانی اسلامی به شمار می‌آیند.

میرزاوند ابراز داشت: ایران اسلامی، به واسطه تنوع جغرافیایی و قومی، از اقوامی با زبان‌ها، گویش‌ها، لباس‌ها و صنایع دستی متنوع تشکیل شده که همگی فرصتی ارزشمند برای سرمایه‌گذاری و توسعه فرهنگی و اقتصادی کشور محسوب می‌شوند.

پربازده‌ترین سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه عشایر امکان‌پذیر است

سرپرست سازمان امور عشایر ایران با اشاره به اینکه سال جدید با شعار "سرمایه‌گذاری برای تولید" از سوی مقام معظم رهبری مزین شده است، گفت: با نگاهی به ظرفیت‌های جامعه عشایری، مشاهده می‌شود که یکی از زودبازده‌ترین و پربازده‌ترین سرمایه‌گذاری‌ها در این جامعه امکان‌پذیر است چرا که هر خانواده عشایری یک واحد تولیدی و دامداری و دامپروری محسوب می‌شود و علاوه بر این، هر چادر عشایری یک کانون گردشگری و یک کارگاه هنرآفرینی صنایع دستی به شمار می‌آید.

وی ادامه داد: دست‌بافته‌های تولیدی زنان عشایری محصولاتی صرفاً تزئینی نیستند، بلکه تاریخ زیسته‌ این جامعه را در تار و پود خود نمایان می‌کنند و هر نقش و نگاره‌ای بر این دست‌بافته‌ها مبتنی بر فرهنگ و تاریخ این جامعه است.

میرزاوند با بیان اینکه سرمایه‌گذاری در حوزه صنایع دستی می‌تواند سهم کشور را از گردش مالی جهانی این صنعت، که حدود یکهزار میلیارد دلار است، افزایش دهد، ابراز کرد: در حال حاضر سهم ایران در این بازار ناچیز است و سرمایه‌گذاری در صنایع دستی عشایر نه تنها به بهبود اقتصاد خانواده‌های عشایری کمک می‌کند، بلکه می‌تواند نقشی کلیدی در اقتصاد غیرنفتی کشور و حفظ میراث فرهنگی ایفا کند.

سرپرست سازمان امور عشایر ایران یادآور شد: اقتصاد مبتنی بر دامپروری به تنهایی پاسخگوی هزینه‌های بالای زندگی امروز عشایر نیست از اینرو، ضروری است که تنوعی در مشاغل و معیشت و اقتصاد این جامعه ایجاد شود.

نمدمالی، صنعتی فراموش شده

سرپرست سازمان امور عشایر ایران با بیان اینکه برخی از ظرفیت‌های اقتصادی عشایر که در گذشته سودآور بودند، امروزه از بین رفته است، گفت: به عنوان مثال، در صنعت نمدمالی، در گذشته از پشم گوسفند برای تولید زیراندازهای گرم و باکیفیت استفاده می‌شد، اما امروزه بهره کافی از آن گرفته نمی‌شود این در حالی است که می‌توان با احیای این صنعت و بهره‌گیری از شرکت‌های دانش‌بنیان، نمد را در ساختمان‌سازی، عایق‌های صوتی و حرارتی به کار برد و به بهینه‌سازی مصرف انرژی و رفع ناترازی انرژی نیز کمک کرد و به عنوان جاذبه گردشگری نیز استفاده کرد.

وی با بیان اینکه با از بین رفتن این زنجیره‌های تولید، امروزه پشم گوسفندان عشایر به دلیل نداشتن قیمت مناسب، بلااستفاده باقی می‌ماند و در نهایت در طبیعت رها می‌شود که این امر خود به یک معضل زیست‌محیطی تبدیل شده است، در صورتی که با برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری مناسب برای فرآوری و ایجاد ارزش افزوده برای این محصول ، می‌توان این زنجیره تولید را احیا کرد و از آن در جهت رشد اقتصادی جامعه عشایری بهره برد.

وی به تفاوت نمد طبیعی با نمد مصنوعی اشاره کرد و افزود: نمد طبیعی که از دام عشایر تولید می‌شود، در صنعت هواپیماسازی و خودروسازی بسیار مؤثرتر و زیست‌محیطی‌تر از نمونه‌های مصنوعی آن است.

برنامه های سازمان امور عشایر ایران در سال 1404

سرپرست سازمان امور عشایر ایران، در بخش دیگری از سخنانش به برنامه‌های سازمان در سال 1404 برای بهبود زندگی جامعه عشایری اشاره کرد و توضیح داد: در تلاش هستیم با همکاری نیروی انتظامی، پلیس راهور و سازمان منابع طبیعی، انضباط کوچ عشایر را تقویت و تصادفات را کاهش دهیم که یکی از  این برنامه‌ها توسعه اتراقگاه‌ها بین مناطق گرمسیری و سردسیری است تا کوچ عشایر به‌صورت منظم و بدون مشکل انجام شود.

وی گفت: با سازمان برنامه و بودجه توافق کرده ایم تا ۶۰ هزار کیلومتر از ایلراه ها شناسایی و تثبیت شود ضمن اینکه در حال پیگیری هستیم تا کوچ سنتی عشایر را ثبت جهانی کنیم.

میزاوند با بیان اینکه تولید گوشت قرمز در جامعه عشایری، برخلاف دامداری صنعتی، با کمترین مصرف انرژی و نهاده های دامی انجام می‌شود و از نظر زیست‌محیطی سالم‌تر است، افزود: دام عشایر به دلیل تغذیه از مراتع طبیعی، گوشت سالم‌تر و مغذی‌تری تولید می‌کند و برخلاف دام صنعتی، ژنتیک متنوع‌تری دارد.

وی دام عشایر را یک سرمایه ژنتیکی ملی در کشور عنوان کرد و گفت: سرمایه‌گذاری در این حوزه، علاوه بر تأمین گوشت قرمز، به حفظ تنوع ژنتیکی دام نیز کمک می‌کند و اگر دام عشایر از بین برود، یک زنجیره چند هزار ساله که با اقلیم ایران سازگار شده، از دست خواهد رفت و یک خسارت ملی است.

میرزاوند بر نقش بهره‌وری و ضریب نفوذ دانش در افزایش تولید تأکید کرد و اظهار داشت: با استفاده از روش‌های علمی همچون جیره‌نویسی و تبدیل علوفه خام به خوراک دام، می‌توان بهره‌وری در مناطق عشایری را تا 30 درصد افزایش داد و این اقدام نه‌تنها تولید گوشت را بالا می‌برد، بلکه نیاز کشور به واردات نهاده‌های دامی را نیز کاهش می‌دهد.

سرپرست سازمان امور عشایر ایران اظهار داشت: سرمایه‌گذاری در دام عشایر، علاوه بر تولید گوشت قرمز، منجر به توسعه سایر محصولات جانبی از جمله پوست، پشم و لبنیات خواهد شد که این موضوع در دستور کار قرار دارد.

توسعه گردشگری و گیاهان دارویی و صنایع دستی در مناطق عشایری

سرپرست سازمان امور عشایر ایران با بیان اینکه درحال حاضر سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری و گیاهان دارویی در مناطق عشایری پایین است، گفت: یکی از اولویت‌های سازمان در سال جاری، توسعه گردشگری عشایر است چراکه در دنیای مدرن و پیچیده زندگی شهری، گردشگری عشایری می‌تواند فضایی برای آسایش و آرامش در اوقات فراغت فراهم کند و نکته مهم این است که این نوع گردشگری نیاز به سرمایه‌گذاری کلان ندارد و همین چادرهای عشایر می‌توانند به یک کانون گردشگری تبدیل شوند.

وی ادامه داد: علاوه بر گردشگری، حوزه گیاهان دارویی نیز از ظرفیت‌های مهم جامعه عشایری است و بسیاری از داروهای صنعتی، پایه‌ گیاهی دارند و در این راستا، اسانس‌گیری و فرآوری گیاهان دارویی که در مراتع و جنگل‌ها رشد پیدا می‌کنند، نیازمند سرمایه‌گذاری و آموزش و بهره‌برداری پایدار است.

میرزاوند با بیان اینکه در حال حاضر سرمایه گذاری در حوزه گیاهان دارویی در مناطق عشایری بسیار کم و فرصت های سرمایه گذاری در آن زیاد است گفت: هشت هزار گونه گیاه دارویی در عرصه‌های عشایر وجود دارد و تلاش می کنیم با سرمایه‌گذاری، آموزش و فرآوری، عرضه این محصولات توسط عشایر را بهبود ببخشیم.

سرپرست سازمان امور عشایر ایران همچنین توسعه صنایع دستی در مناطق عشایری را از برنامه های سازمان عنوان کرد و گفت: گردش مالی صنایع دستی در جهان حدود یک‌هزار میلیارد دلار است اما سهم ایران در ایرن بازار با وجود اینکه ۳۵ درصد صنایع دستی کشور را جامعه عشایری تولید می کنند، بسیار ناچیز است این درحالیست که سهم کشور آلمان در این تجارت سالانه ۱۰۰ میلیارد دلار است.

تامین برق عشایر با استفاده از سامانه ای خورشیدی

سرپرست سازمان امور عشایر ایران با بیان اینکه درحال حاضر تنها ۲۵ درصد از عشایر کشور از پنل های خورشیدی بهره‌مند هستند که این آمار باید افزایش یابد، گفت: عشایر به دلیل پراکندگی، کمتر از نعمت روشنایی برخوردار هستند، که با توزیع پنل‌های خورشیدی می توان روشنایی عشایر را تامین کرد که به حفظ محیط زیست نیز کمک می کند..

وی با اشاره به اینکه این وظیفه بر عهده وزارت نیرو است و ما به عنوان سازمان تنظیم‌گر، نیازهای عشایر را مطالبه می کنیم، اظهار امیدواری کرد با حضور شرکت‌های دانش‌بنیان روزی فرا برسد که همه عشایر از پنل های خورشیدی تولید داخل بهره مند شوند